Mapa zasadnicza jest podstawowym opracowaniem geodezyjno-kartograficznym. Stanowi ona jednocześnie niezwykle istotny element, niezbędny do prowadzenia jednolitej dokumentacji geodezyjnej całego kraju.
Z pojęciem tym spotkamy się prawdopodobnie w czasie ubiegania się o uzyskanie pozwolenia na budowę albo podczas procedury podziału nieruchomości. Warto zatem dowiedzieć się, czym jest mapa zasadnicza i do czego służy. Mapę zasadniczą traktuje się jako podstawowe opracowanie geodezyjno-kartograficzne kraju. Obowiązujące w Polsce Prawo Geodezyjne oraz Instrukcja K-1 – obie te rzeczy dostępne są w formie rozporządzenia Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 marca 1999 roku – dokładnie określają funkcje oraz samą definicję mapy zasadniczej. Przepisy te określają mapę zasadniczą jako kartograficzne opracowanie wieloskalowe zawierające aktualne informacje dotyczące przestrzennego rozmieszczenia obiektów ogólnogeograficznych oraz elementów ewidencji gruntów, budynków i nadziemnych, naziemnych i podziemnych sieci uzbrojenia terenu. Istnieje również inne, nieco bardziej potoczne rozumienie pojęcia mapy zasadniczej – opiera się ono na dwóch podstawowych elementach. Może to być przede wszystkim mapa podstawowa, stanowiąca punkt wyjścia dla wszystkich innych opracowań kartograficznych. Mapa zasadnicza obejmuje swoim zasięgiem całe terytorium kraju. Mapy zasadnicze stanowią własność państwową, zaś zadanie ich prowadzenia spoczywa na barkach starostw powiatowych – zadanie to zlecane jest przez administrację rządową. Jeśli jednak zgodę na to wyrazi Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego, to zadanie to może zostać powierzone gminie. Mapa zasadnicza prowadzona jest w kilku różnych celach. Są to przede wszystkim cele gospodarcze, planistyczne, ewidencyjne oraz strategiczne. Służą one jako podstawa do tworzenia komercyjnych opracowań kartograficznych. Można zwrócić uwagę na zależność zachodzącą między mapą zasadniczą a mapą do celów projektowych. Mapa do celów projektowych powstanie zazwyczaj na bazie mapy zasadniczej, pobieranej z Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej. Pomiędzy mapą zasadniczą a ewidencyjną zachodzi natomiast inna zależność. W przypadku mapy zasadniczej zakres treści jest znacznie szerszy; skrywa ona wiadomości związane z ewidencją gruntów i budynków, ukształtowaniem i zagospodarowaniem oraz uzbrojeniem terenu. Mapa ewidencyjna daje nam z kolei wyłącznie informacje dotyczące ewidencji budynków i gruntów.
Na mapach zasadniczych stosuje się dość skomplikowane oznaczenia, które niekiedy ciężko jest odczytać komuś, kto nie posiada w tym zakresie odpowiedniej wiedzy. Wspomniana już wyżej instrukcja K-1 zawiera wszystkie informacje dotyczące poszczególnych, stosowanych tutaj oznaczeń. Należy zwracać uwagę zarówno na kolor mapy jak i grubość stosowanych w nich linii. W zależności od konkretnego rodzaju elementu stosowane są tutaj zupełnie inne kolory. Na konkretne sposoby oznacza się także granice działek, gruntów oraz trasę sieci wodociągowych na danym terenie.
