Nieodłącznym elementem geodezji jest kartografia. Słowo większości znane, lecz nie do końca każdy wie co się za tym pojęciem kryje. Czym zajmuje się kartografia i jakie są jej główne założenia dowiesz się z poniższego artykułu.
Pojęcie kartografii
Kartografia jest najprościej to ujmując nauką o mapach, metodach ich sporządzania i wykorzystywania. Zajmuje się teorią przedstawiania kształtu kuli ziemskiej na płaszczyźnie rysunku mapy. Jest to możliwe przy pomocy odwzorowań kartograficznych, techniki wykonywania, reprodukcji oraz rozpowszechniania map.
W nowocześniejszym ujęciu kartografię można rozumieć jako naukę, której zadaniem jest przekazywanie informacji przestrzennych w graficznej, bądź cyfrowej formie. Działem kartografii jest kartometria. Dotyczy ona metod dokonywania pomiarów na mapie, a także oceną precyzji ich wyznaczenia.
Geneza
Kartografia to słowo pochodzące z języka greckiego, w dosłownym tłumaczeniu oznacza „arkusz papieru” oraz „pisanie”. Tak więc w dużym uproszczeniu jest to pisanie po arkuszu papieru.
Pierwsze odwzorowania powierzchni ziemi i kształtu można znaleźć już w starożytnych malowidłach ściennych. Dyscyplina ta jednak rozwinęła się w XV – XVII wieku, również za sprawą wynalezienia prasy drukarskiej. Kartografia swój drugi rozkwit przeżywa od XX wieku, gdzie pojawiły się nowoczesne techniki cyfrowe.
Związek geodezji i kartografii
Geodezja, jak już wiemy, zajmuje się wykonywaniem pomiarów, m.in. wysokościowych, czy sytuacyjno-wysokościowych. Kartografia z kolei ma na celu przedstawienie tychże pomiarów w formie graficznej. Dlatego też są zależne od siebie.
Mapy i nie tylko
Kartografia zajmuje się nie tylko sporządzaniem map, ale także traktuje mapy jako wartościowe dokumenty, które posiadają ważne historyczne dane geograficzne. Dane te mogą być zawarte również na planach – mapy dotyczące małych powierzchni, nieuwzględniające zróżnicowania geograficznego, czy globusach – co prawda te nie odzwierciedlają prawdziwego kształtu naszego globu, jednak dają przybliżony obraz położenia danych obiektów geograficznych. Coraz częściej można się spotkać również z mapami w aplikacjach komputerowych. Informacje o danych geograficznych przedstawia się przy pomocy określonych, przyjętych znaków oraz metod kartograficznych.
Siatka kartograficzna
Każda mapa posiada siatkę kartograficzną. Siatka kartograficzna to układ równoleżników oraz południków, a powstaje w wyniku rzutowania, czyli tzw. odwzorowania siatki geograficznej na płaszczyźnie.
Nie jest jednak możliwe wierne odwzorowanie powierzchni kuli ziemskiej na płaskiej powierzchni poprzez zniekształcenia powierzchni, czy kątów. Dlatego też mapy wykonuje się na podstawie odwzorowań kartograficznych. Dzielą się one ze względu na powierzchnię rzutowania oraz położenie źródła światła. Wśród pierwszych wyróżniamy odwzorowania azymutalne, stożkowe, walcowe. Do drugich zalicza się odwzorowania centralne, stereograficzne, czy ortograficzne.
